سلام خدمت کاربران محترم سایت پی وی لرن.
با جلسه ای دیگر از سری جلسات دوره آموزش جامع برنامه نویسی کامپیوتر در خدمت شما هستیم.
در این جلسه قصد داریم تا عملگر ها در برنامه نویسی کامپیوتر (Operators) را آموزش دهیم.
عملگر ها در برنامه نویسی در واقع نمادی هستند که اعمال محاسباتی، انتسابی، مقایسه ای و منطقی را روی دو یا چند مقدار انجام داده و نتیجه را برگشت میدهند.
در این جلسه شما با مفهموم و کاربرد عملگر ها در زبان های برنامه نویسی C، جاوا و پایتون آشنا خواهید شد.
محاسبات ریاضی به طور گسترده ای در برنامه های کامپیوتری کاربرد دارند.
میتوانیم برنامه ای بنویسیم تا عمل ساده جمع را انجام دهد و یا برنامه ای بنویسیم تا یک معادله پیچیده چند درجه ای را حل کند.
در مثال زیر میتوانید دو عبارت ریاضی را ببینید.
1 2 3 | 2 + 3 P(x) = x4 + 7x3 - 5x + 9. |
در عبارات فوق، از دو عملگر ریاضی به نام جمع و تفریق استفاده شده است.
متغیر ریاضی x و مقادیر (۲,۳,۴,۷,۹) در عبارت بالا نیز عملوند نامیده میشود.
در برنامه نویسی کامپیوتر نیز روالی مشابه روال بالا داریم. یعنی عبارتی از عملگر ها و عملوند ها.
در لیست پایین تعدادی از عملگر های محاسباتی زبان C را آورده ایم.
متغیر A مقدار ۱۰ و متغیر B مقدار ۲۰ را دارد.
مثال | توضیحات | عملگر |
A + B = 30 | دو عملوند را جمع میکند | + |
A – B = -10 | دو عملوند را تفریق میکند | – |
A * B = 200 | دو عملوند را ضرب میکند | * |
B / A = 2 | دو عملوند را تقسیم میکند | / |
B % A = 0 | باقیمانده تقسیم یک عملوند بر عملوند دیگر را برمیگرداند | % |
در ادامه عبارت های بالا را با استفاده از زبان C پیاده سازی میکنیم.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 | #include <stdio.h> int main() { int a, b, c; a = 10; b = 20; c = a + b; printf( "Value of c = %d\n", c); c = a - b; printf( "Value of c = %d\n", c); c = a * b; printf( "Value of c = %d\n", c); c = b / a; printf( "Value of c = %d\n", c); c = b % a; printf( "Value of c = %d\n", c); } |
خروجی:
1 2 3 4 5 | Value of c = 30 Value of c = -10 Value of c = 200 Value of c = 2 Value of c = 0 |
عملگر های مقایسه ای نیز کاربرد گسترده ای در برنامه نویسی کامپیوتری دارند.
با استفاده از عملگر های مقایسه ای میتوانیم مقدار دو یا چند متغیر یا عملوند را مقایسه کنیم.
در جدول زیر عملگر های مقایسه ای زبان C را آورده ایم.
مقدار A را ۱۰ و مقدار B را ۲۰ در نظر بگیرید.
مثال | توضیحات | عملگر |
(A == B) مقدار false را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار دو عملوند با هم برابر است یا خیر | == |
(A != B) مقدار true را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار دو عملوند با هم نابرابر است یا خیر | =! |
(A < B) مقدار true را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار عملوند سمت راست کوچکتر از مقدار عملوند سمت چپ هست یا خیر | > |
(A > B) مقدار false را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار عملوند سمت راست بزرگتر از مقدار عملوند سمت چپ هست یا خیر | < |
(A <= B) مقدار true را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار عملوند سمت راست کوچکتر یا مساوی مقدار عملوند سمت چپ هست یا خیر | => |
(A >= B) مقدار false را برمیگرداند | بررسی میکند که آیا مقدار عملوند سمت راست بزرگتر یا مساوی مقدار عملوند سمت چپ هست یا خیر | =< |
عملگر های منطقی نیز کاربرد گسترده ای در برنامه نویسی کامپیوتر دارند.
از عملگر های منطقی بیشتر برای ترکیب چند شرط استفاده میشود.
در جدول زیر عملگر های منطقی زبان C را آورده ایم.
مقدار یا شرط A را true و مقدار یا شرط B را false در نظر بگیرید.
مثال | توضیحات | عملگر |
(A && B) مقدار false را برمی گرداند | عملگر and منطقی. اگر هر دو عملوند true باشند، true برمیگرداند | && |
(A || B) مقدار true را برمی گرداند | عملگر or منطقی. اگر یکی از عملوند ها true باشد، true برمیگرداند | || |
A! مقدار false و B! مقدار true را برمی گرداند | عملگر نقیض. نقیض عملوند را برمیگرداند | ! |
عملگر ها در جاوا و C مانند هم کار میکنند.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 | public class DemoJava { public static void main(String []args) { int a, b, c; a = 10; b = 20; c = a + b; System.out.println("Value of c = " + c ); c = a - b; System.out.println("Value of c = " + c ); c = a * b; System.out.println("Value of c = " + c ); c = b / a; System.out.println("Value of c = " + c ); c = b % a; System.out.println("Value of c = " + c ); if( a == 10 ) { System.out.println("a is equal to 10" ); } } } |
خروجی:
1 2 3 4 5 6 | Value of c = 30 Value of c = -10 Value of c = 200 Value of c = 2 Value of c = 0 a is equal to 10 |
عملگر ها در پایتون نیز مانند C و جاوا کار میکنند.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 | a = 10 b = 20 c = a + b print "Value of c = ", c c = a - b print "Value of c = ", c c = a * b print "Value of c = ", c c = a / b print "Value of c = ", c c = a % b print "Value of c = ", c if( a == 10 ): print "a is equal to 10" |
خروجی:
1 2 3 4 5 6 | Value of c = 30 Value of c = -10 Value of c = 200 Value of c = 0 Value of c = 10 a is equal to 10 |
جلسه عملگر ها در برنامه نویسی نیز به پایان رسید.
در جلسه بعد به آموزش دستورات شرطی در برنامه نویسی خواهیم پرداخت.